W miejscach uczęszczanych przez turystów stawiane są tablice z mapami, na których zaznacza się zabytki, miejsca widokowe, słowem, możliwe cele wycieczki. Trudno jednak wyznaczyć trasę prowadzącą z punktu A do punktu B, jeśli nie wiemy, gdzie właściwie się znajdujemy. Dlatego na wspomnianych mapach zawsze zaznacza się wyraźną czerwoną strzałką lub dużą kropką miejsce startu. Badanie wieku biologicznego służy właśnie temu, by na planie naszego przyszłego życia postawić wyraźny znak opisany słowami „tu jesteś”.

 

Wiek biologiczny a wiek chronologiczny

Biologiczny wiek człowieka to nic innego jak tylko prawdziwy stan jego rozwoju, który specjaliści mogą ocenić, porównując wyniki badań z przyjętymi standardami, czyli tzw. normami rozwojowymi. Wiemy przecież, w jakim wieku dzieciom zaczynają wyrastać stałe zęby i kiedy oraz w jakim stopniu starcom zanika istota gąbczasta kości. Inaczej mówiąc, istnieje pewien ogólny, właściwy wszystkim ludziom cykl życia, ale z uwagi na uwarunkowania oraz działanie czynników zewnętrznych u jednych ów cykl przebiega szybciej niż u innych. Zatem mówiąc, że czyjś wiek biologiczny jest wyższy niż jego wiek chronologiczny (metrykalny), mówimy, że w jego ciele zaszły zmiany charakterystyczne dla zdrowych osób starszych od niego.

 

W jaki sposób ustala się wiek biologiczny?

Ustalenie wieku biologicznego jest działaniem umownym polegającym na interpretacji danych zebranych w trakcie wywiadów oraz w oparciu o wyniki pomiarów ciała i badań laboratoryjnych. Poszczególne placówki mogą posługiwać się innymi metodami zbierania informacji oraz nieco innymi modelami ich zestawiania, a co za tym idzie interpretacji. 

 

Etapy badania:

Wywiad lekarski. W trakcie wywiadu specjalista przepytuje pacjenta, nanosząc uzyskane odpowiedzi na specjalny formularz. Wśród pytań dominują te dotyczące naszego stanu zdrowia, chorób i urazów, które trapiły nas w przeszłości, a także naszych nawyków, czyli stylu życia. Niektóre z pytań mogą wydawać się bardzo intymnymi, bowiem dotyczą nie tylko naszej diety czy aktywności fizycznej, ale np. rodzaju i intensywności pracy zarobkowej, a nawet pożycia małżeńskiego. Zdziwić mogą także pytania dotyczące stanu zdrowia i chorób występujących w naszej rodzinie. A jednak te pytania są szczególnie ważne, bowiem pewne choroby uznaje się za dziedziczne, a ich obecność w rodzinie sprawia, że zostajemy zakwalifikowanie do grupy podwyższonego ryzyka zachorowań.

Pomiary ciała. Osoby badane mierzy się i waży, a także ocenia się ich siłę mięśniową (jest to np. sprawdzanie siły chwytu przy pomocy dynamometru) - obliczany jest przy tym stosunek masy mięśniowej do tłuszczowej. Następnie przeprowadzane są pomiary płuc oraz badania serca i układu krążenia - tego typu testy przyjmują postać tzw. prób wysiłkowych (prób w czasie zwiększającego się wysiłku fizycznego) - oraz badanie gęstości kości. Całości dopełnią badania stomatologiczne, okulistyczne i laryngologiczne (badanie słuchu), a w niektórych przypadkach badania motoryczne (sprawdziany ruchowe) oraz testy dotyczące sprawności intelektualnej (pamięci, koncentracji).

Badania laboratoryjne. Badania laboratoryjne są badaniami składu moczu i krwi, które pozwalają na ustalenie ogólnego stanu zdrowia, jak również stężenia hormonów. Do najczęściej wykonywanych należą: morfologia, badanie elektrolitów, enzymów, kreatyniny, mocznika, czynników ryzyka miażdżycy, czynników ryzyka cukrzycy, marketów nowotworowych i oznaczenia hormonalne.

Uwaga! Zdarza się, że ustaleniu wieku biologicznego mają służyć jedynie wywiad oraz proste testy określające np. zawartość tkanki tłuszczowej. Niestety, tego typu badania zawsze będą miały mniejszą wartość od metod, które uwzględniają większą ilość czynników.

 

Znam już swój wiek biologiczny, i co dalej?

Określenie wieku biologicznego to dopiero początek na drodze do świadomej zmiany stylu życia. Wyniki testów pozwalają na określenie naszych słabych i mocnych stron, co pozwala nam na odpowiednie skoordynowanie dalszych działań. Jeśli okaże się, że nasz wiek biologiczny jest wyższy od wieku chronologicznego, musimy pomyśleć o wzmożonej profilaktyce przeciwstarzeniowej. W pierwszej kolejności powinniśmy skorzystać z pomocy lekarzy specjalistów i regularnie korzystać z badań profilaktycznych. Wczesne wykrywanie chorób to jeden z najważniejszych czynników wpływających na skuteczność leczenia. Kolejnym krokiem jest kontakt z dietetykiem oraz z trenerem. Odpowiednio zbilansowana dieta oraz indywidualnie dobrany program treningowy mają niebagatelne znaczenie zarówno dla profilaktyki zdrowotnej, jak i w celu zapobiegania rozwojowi już istniejących schorzeń. Niemniej ważna od diety i treningu jest higiena snu oraz umiejętność relaksacji. Wszystkie wymienione wyżej działania leżą w kręgu zainteresowań nowej gałęzi medycyny nazywanej medycyną przeciwstarzeniową (anti-aging). Lekarze koordynujący badania wieku biologicznego posiadają zazwyczaj pogłębioną wiedzę dotyczącą tego obszaru medycyny, a co za tym idzie zapewniają swoim pacjentom odpowiednią opiekę.