Małgorzata Mrozek 
Egzosomy ASCE, pozyskiwane z komórek macierzystych nanopęcherzyki zewnątrzkomórkowe (EV), wykazują ogromny potencjał w leczeniu chorób skóry, a także neurologicznych, sercowo-naczyniowych, autoimmunologicznych, nerek, układu mięśniowo-szkieletowego, wątroby, układu oddechowego, a nawet nowotworów. Czyni je to przyszłością medycyny regeneracyjnej.
Liczba publikacji na temat egzosomów w PubMed już kilka lat temu wynosiła trzy tysiące, dziś przekracza 26 000. Naukowcy, lekarze i pacjenci są więc świadkami rewolucji. Egzosomy ASCE pochodzące z komórek macierzystych mają bowiem obiecujący potencjał terapeutyczny w licznych jednostkach chorobowych. Dane kliniczne z ostatnich lat pokazują, że egzosomy są wolne od problemów związanych z bezpieczeństwem, takich jak możliwe działanie onkogenne terapii komórkowych. Docelowo mogą stać się one alternatywą dla komórek MSC w licznych terapiach.
Egzosomy a choroby wewnętrzne
Potencjał terapeutyczny egzosomów zauważa się w leczeniu różnych chorób, w tym neurologicznych, sercowo-naczyniowych, autoimmunologicznych, chorób nerek, układu mięśniowo-szkieletowego, wątroby, układu oddechowego, oczu i skóry, a także chorób nowotworowych. Przykładowo, badania nad egzosomami ASC pochodzącymi z ludzkiej tkanki tłuszczowej sugerują ich możliwe zastosowanie w chorobie Alzheimera. Sukces terapeutyczny zależy od dalszych wyników badań, w leczeniu różnego typu chorób znaczenie ma odpowiedni dobór źródeł MSC (z tkanki tłuszczowej, szpiku kostnego, krwi menstruacyjnej, galarety Whartona lub roślin).
Badania kliniczne wykazują również, że MSC mają zdolności immunosupresyjne i immunomodulujące, a pozyskiwane z nich egzosomy mają podobne właściwości biologiczne, będąc jednocześnie bardziej stabilnymi i o niższej immunogenności. To pozwala przewidywać, że egzosomy MSC znajdą zastosowanie w regulacji stanu zapalnego, który leży u podłoża alergii, astmy, chorób autoimmunologicznych czy nieswoistego zapalenia jelit. - Ponadto obecnie wielu naukowców uważa zapalenie za pierwotną przyczynę takich chorób jak zawały serca, udary, cukrzyca typu 2, choroba Alzheimera, a nawet nowotwory. Dlatego regulacja stanu zapalnego jest ważnym celem leczenia – zauważa w swojej pracy Egzosomy pochodzące z komórek macierzystych – działanie, rola i zastosowanie w medycynie dr n. med. Lidia Majewska z ESME Clinic.
Egzosomy w leczeniu chorób skóry
W badaniach naukowych dużą uwagę poświęca się egzosomom w medycynie estetycznej. Dzieje się tak nie bez powodu. Według opublikowanych wyników badań egzosomy z ASC wyizolowane z użyciem TFF (metoda filtracji z przepływem statycznym) indukują regenerację bariery naskórkowej (de novo synteza ceramidów), zmniejszają stan zapalny poprzez obniżenie stężenia cytokin prozapalnych, zmniejszają poziom cytokiny wywołującej świąd, a także indukują syntezę kolagenu i elastyny.
W piśmiennictwie dostępny jest już szereg badań dotyczących zastosowania egzosomów w schorzeniach skóry. Wykazano już, że ludzkie egzosomy BM-MSC (egzosomy z ludzkiego szpiku kostnego) zmniejszają fotostarzenie i stany zapalne u myszy, natomiast egzosomy pochodzące z ludzkiej tkanki tłuszczowej poprawiają przeżywalność płata skóry w urazie IR szczura w modelu przeszczepu płata. Wiadomo też, że egzosomy MSC przyczyniają się do poprawy każdej fazy gojenia ran, m.in. poprzez stymulację fibroblastów do produkcji białek strukturalnych i proteaz niezbędnych do przebudowy macierzy pozakomórkowej.
Róża Damasceńska – obiecująca alternatywa dla egzosomów z tkanek ludzkich
Najwięcej badań dotyczących zastosowania egzosomów zostało wykonanych na egzosomach pochodzących z MSC komórek ludzkich: z tkanki tłuszczowej, szpiku kostnego, krwi menstruacyjnej, galarety Whartona i innych. Produkty takie są stosowane i dopuszczone w niemal połowie krajów na świecie natomiast nie wszędzie – na terenie całej Europy są one zakazane.
Na przestrzeni ostatnich lat szukano więc alternatywy dla ludzkich komórek – poszukiwania doprowadziły do produktu pozyskanego z róży damasceńskiej. Można by zadać pytanie: ,,jak komórki róży mają zmieniać się lub oddziaływać na komórki ludzkie? Warto przypomnieć, że egzosom nie jest żywą komórką a jedynie ,,impulsem”, który pobudza komórki w tkance – nie zmienia się w komórkę. Stymulacja komórki odbywa się poprzez unikalne sekwencje miRNA, z których składają się egzosomy. Okazuje się bowiem, że aż 27 sekwencji miRNA róży damasceńskiej pasuje do sekwencji ludzkich, a 6 najważniejszych (odpowiadających za 80% skuteczności terapeutycznej) jest takich samych.
Wpływ egzosomów ASCE z róży damasceńskiej na redukcję stężenia cytokin ma ponadto wpływ na leczenie atopowego zapalenia skóry. Dodatkowo badania na myszach wykazały, że podskórne wstrzyknięcie egzosomów indukuje odbudowę bariery skórnej. Naprawa funkcji bariery skórnej sprawiłoby, że u osób z dermatozami środki nawilżające przestałyby mieć działanie drażniące. Według kolejnych, nielicznych na razie publikacji, egzosomy ASCE mogą mieć też wpływ na stymulację wzrostu włosów.
Na chwilę obecną jedynym produktem z egzosomami na rynku polskim, który spełnia aspekty prawne, dotyczące dopuszczenia na terenie EU jest ASCE+. Produkt w Europie dostępny jest od 6 lat, w Polsce od stycznia 2023 r., ale już zdążył zaskoczyć swoją skutecznością w przypadku wyciszenia stanów zapalnych skóry (atopia, łuszczyca), zabiegach anti-aging czy wspomaganiu leczeniu łysienia.
- Dzięki licznym badaniom i stale rosnącej liczbie publikacji na temat działania egzosomów, ASCE stają się obecnie akceptowane jako potencjalny bezkomórkowy środek terapeutyczny nowej generacji w leczeniu wielu chorób skóry, a także łysienia – podsumowuje dr n. med. Lidia Majewska.
Źródło:
dr n. med. Lidia Majewska: „Egzosomy pochodzące z komórek macierzystych – działanie, rola i zastosowanie w medycynie”
Materiał powstał we współpracy z dystrybutorem Egzosomów ASCE firmą Innmedis, więcej informacji na egzosom.pl oraz asceplus.pl
Komentarz eksperta
Dr n. med. Lidia Majewska