Małgorzata Mrozek 
Ginekomastia to przerost gruczołu piersiowego u mężczyzn, występujący w obszarze jednego lub obu gruczołów piersiowych. Diagnostykę rozrostu tkanki gruczołowej, tłuszczowej i włóknistej musi przeprowadzić lekarz, bowiem od wyników badań zależy też sposób leczenia ginekomastii. Nie zawsze konieczne jest leczenie operacyjne.
Większość problemów estetycznych, jakie rozwiązuje medycyna estetyczna lub chirurgia plastyczna, dotyczy kobiet. Do klinik zgłaszają się jednak także mężczyźni i wbrew pozorom ich zamiarem nie jest tylko modelowanie linii żuchwy, walka z łysieniem androgenowym czy ze starzeniem skóry. Lekarze spotykają się też z pytaniami o leczenie ginekomastii. Co to jest, jakie są objawy ginekomastii i czy jej leczenie domowe jest w ogóle możliwe? Na pytania redakcji Zatoki Piękna odpowiedział dr n. med. Marek Rodzeń, specjalista chirurgii ogólnej i chirurgii onkologicznej.
Ginekomastia – co to jest?
Ginekomastia to nic innego, jak rozrost tkanki tłuszczowej, gruczołowej i włóknistej gruczołów piersiowych u mężczyzn, występujący zwykle obustronnie, choć u niektórych pacjentów zdarza się asymetria piersi. Wynika ona najczęściej z zaburzeń hormonalnych, a konkretniej – wzrostu poziomu estrogenów. Z tego powodu ginekomastia często obserwowana jest u chłopców w okresie dojrzewania, u których nierzadko wystarcza leczenie zachowawcze. Diagnostyka ginekomastii powinna być dokładna, ponieważ wśród jej przyczyn wymienia się m.in. choroby wątroby, nerek czy tarczycy.
Wyniki badań pozwalają też odróżnić steatomastię od ginekomastii gruczołowej. - Rozróżnić ginekomastię tłuszczową (czyli steatomastię) od gruczołowej można tylko w czasie badania USG gruczołów piersiowych. Ponadto można wykonać badania USG jamy brzusznej w celu oceny wątroby, nerek i nadnerczy oraz badanie USG tarczycy i jąder. Należy też wykonać badania laboratoryjne w celu oznaczenia poziomu TSH, LH, FSH, prób wątrobowych oraz morfologii krwi – mówi dr n. med. Marek Rodzeń, specjalista chirurgii ogólnej i chirurgii onkologicznej.
Jak zaznacza chirurg, lekarze częściej diagnozują ginekomastię tłuszczową, na co ma wpływ kilka rzeczy. - W pierwszym przypadku obserwujemy dużą ilość tkanki tłuszczowej, w drugim rozrost tkanki gruczołowej. Częściej występuje ginekomastia tłuszczowa. Jest to związane z wieloma czynnikami, np. otyłość uogólniona, nieprawidłowa dieta, przyjmowanie leków. Mogą też być uwarunkowania genetyczne. Czasami dochodzi do powiększenia obu gruczołów sutkowych, rzadziej jednostronnego – dodaje ekspert.
Jakie są objawy ginekomastii?
Głównym objawem ginekomastii i często jedynym jest powiększenie piersi u mężczyzn, najczęściej obustronne. Mogą być one bardziej tkliwe, co jednak nie wiąże się z bólem. Schorzenie objawia się też czasem powiększeniem brodawki sutkowej i jej ciemniejszym zabarwieniu. W jej okolicy pojawia się ponadto wyczuwalny guzek, który wymaga wykluczenia raka piersi, w rzadki przypadkach występującego również u mężczyzn. - Należy pamiętać o tym, że drobne zmiany rozrostowe tkanki gruczołowej mogą być spowodowane guzem nowotworowym sutka u mężczyzn, który stanowi około 1% wszystkich nowotworów sutka – zaznacza chirurg.
Jako że ginekomastia może być spowodowana również takimi schorzeniami, jak nadczynność tarczycy, niewydolność nerek i wątroby, nowotwory nadnercza, objawy mogą wskazywać również na występowanie tych chorób. Właśnie z tego powodu wskazana jest dokładna diagnostyka, zwłaszcza że to od jej wyników zależy dobór metody terapeutycznej. W wybranych przypadkach klinicznych zupełnie wystarczające jest leczenie farmakologiczne.
- Jeśli chodzi o leczenie ginekomastii, to może ono być zachowawcze lub chirurgiczne. Ginekomastia spowodowana niewydolnością nerek lub wątroby, a także nadczynnością tarczycy może być leczona farmakologicznie. Po wdrożeniu adekwatnego leczenia objawy ginekomastii ulegną cofnięciu. W przypadku braku jąder leczenie polega na podawaniu testosteronu lub leków antyestrogenowych – wyjaśnia dr n. med. Marek Rodzeń.
Ginekomastia u chłopców
Rozrost piersi to problem, który dotyka nie tylko mężczyzn, ale również chłopców w okresie dojrzewania. Wynika to z zaburzeń hormonalnych. Pojawienie się ginekomastii u nastolatka jest więc dobrym powodem, aby odwiedzić lekarza i przejść potrzebne badania. - Ginekomastia najczęściej jest obserwowana w okresie dojrzewania. Wiąże się to z zaburzeniem hormonalnym linii testosteron - estrogeny. W wyniku zaburzeń hormonalnych dochodzi do wzrostu i przewagi estrogenów, co objawia się rozrostem gruczołów sutkowych u dojrzewających chłopców spowodowanych rozrostem tkanki gruczołowej – tłumaczy chirurg.
Rozpoznanie ginekomastii nie oznacza od razu, że konieczne będzie skomplikowane leczenie. To właśnie w przypadku swoich synów rodzice zastanawiają się nad tym, czy leczenie domowe ginekomastii jest w ogóle możliwe. Jak się okazuje, u niektórych pacjentów pomocna jest zmiana nawyków żywieniowych, a konkretniej – wykluczenie z diety drobiu zawierającego hormony.
- Leczeniem z wyboru jest leczenie chirurgiczne. W niektórych przypadkach możliwe jest leczenie zachowawcze polegające na wprowadzeniu zdrowej diety ograniczającej spożycie drobiu, które zawierają najczęściej liczne hormony. Z mojego doświadczenia mogę podzielić się spostrzeżeniami, że odstawienie na okres około trzech miesięcy spożywania drobiu spowodował zanik ginekomastii - mówi dr n. med. Marek Rodzeń.
Leczenie ginekomastii
Jak mówi dr n. med. Marek Rodzeń, leczenie operacyjne jest zarezerwowane w przypadku ginekomastii gruczołowej. - Prawidłowe wycięcie nadmiernie rozrośniętej tkanki gruczołowej jest gwarancją sukcesu tego zabiegu – podkreśla. Operacja w znieczuleniu ogólnym to jednak ostateczność, zwłaszcza jeśli weźmiemy pod uwagę różne typy ginekomastii. Jak w możliwie najmniej inwazyjny sposób można ją leczyć? Jakie zabiegi znajdują tutaj zastosowanie i na czym polegają? Tu ekspert wskazuje zabieg liposukcji laserowej, który wykonuje się tylko w przypadku ginekomastii tłuszczowej. Jest to najmniej inwazyjne leczenie ginekomastii.
- Zabieg można wykonać w znieczuleniu tumescencyjnym (miejscowym) podawanym podskórnie w okolicę gruczołów sutkowych za pomocą specjalnych kaniul. Następnie za pomocą kaniuli o nieco większej średnicy podłączonej do lasera i ssaka wykonujemy liposukcję, polegającą na odessaniu zbędnej ilości tkanki tłuszczowej znajdującej się w tej okolicy. Zabieg jest bezbolesny i bezpieczny – tłumaczy chirurg. Jak dodaje lekarz, po zabiegu liposukcji laserowej wykonuje się kilkakrotnie drenaż limfatyczny palpacyjny, który ma na celu pozbycie się gromadzącej się w miejscu operowanym limfy. Dodatkowo przez okres od 2 do 4 tygodni zaleca się noszenie specjalnej odzieży po liposukcji.
Ginekomastia spowodowana np. chorobami tarczycy, którą można leczyć farmakologicznie, steatomastia wymagająca redukcji masy ciała, ginekomastia u chłopców czy wreszcie gruczołowa leczona chirurgicznie pokazują, że jeden problem estetyczny może mieć wiele twarzy. Co więcej, zaburzenia hormonalne typowe dla okresu dojrzewania mogą dotknąć także starszych pacjentów. - Podobnie może się dziać w okresie andropauzy, gdzie spada poziom testosteronu i może dojść do wzrostu estrogenów – zauważa lekarz. Jak widać, ginekomastia dotyczy mężczyzn w każdym wieku, a nadmiar tkanki tłuszczowej to zaledwie jeden z wielu czynników mogących ją spowodować.
Komentarz eksperta
Dr n. med. Marek Rodzeń