Hydroterapia, nazywana hydropatią, akwaterapią lub wodolecznictwem to dział fizjoterapii wykorzystujący właściwości wody. Kąpiele, natryski i okłady stosuje się w celach leczniczych, profilaktycznych i rehabilitacyjnych. Olbrzymi zakres możliwości oddziaływania ciśnieniem i temperaturą sprawia, że istnieje ok. 120 różnych zabiegów hydroterapeutycznych. 

 

Jak działa hydroterapia?

W czasie zabiegów hydroterapeutycznych organizm ludzki stymulowany jest jednocześnie bodźcami termicznymi (temperaturą) oraz mechanicznymi (ciśnieniem). Następstwem stymulacji są reakcje fizjologiczne będące bezpośrednią odpowiedzią na dany zabieg. Powtarzanie zabiegów uruchamia mechanizmy adaptacyjne. Już samo operowanie temperaturą kąpieli ma niebagatelny wpływ na ludzkie ciało. Zimna (8-20°C) lub chłodna (21-27°C) woda powoduje obniżenie temperatury powierzchni ciała, zwężenie naczyń, podwyższenie ciśnienia krwi (a gdy zabieg trwa dłużej, działanie przeciwstawne), letnia (28-33°C) odpręża, usypia i łagodzi ból, ciepła (34-37°C) lub gorąca (38-42°C) działa przeciwzapalnie, obniża ciśnienie, uspokaja i rozszerza naczynia. Ciśnienie wody ma m.in. wpływ na ciśnienie krwi oraz jej przemieszczanie się z jednych tkanek do innych. Przy tym terapeuta może stosować różnego rodzaju kombinacje bodźców, rozszerzając lub zwężając obszar (użycie kąpieli częściowych lub całkowitych) i siłę (zwiększanie/zmniejszania temperatury i ciśnienia) ich oddziaływania.

 

Wskazania

Hydroterapię stosuje się w celu leczenia rozmaitych schorzeń. Kluczem jest odpowiedni dobór serii zabiegów i ich konkretnych parametrów. Wodolecznictwo poleca się pacjentom cierpiącym na: choroby serca i układu krążenia, choroby układu oddechowego, choroby układu nerwowego, choroby przewodu pokarmowego i przemiany materii, choroby narządów rozrodczych, choroby narządów ruchu, a także w celach rehabilitacji po urazach. Ponadto kąpiele mogą też pomagać w uporaniu się z nadmiernym stresem i bezsennością.

 

Przeciwwskazania

Podobnie jak w przypadku wskazań, mnogość możliwości oddziaływania leczniczego sprawia, że trudno jednoznacznie określić, kto na pewno nie może korzystać z zabiegów hydroterapeutycznych. Specjaliści zalecają jednak szczególną ostrożność w postępowaniu z pacjentami nadmiernie wyczerpanymi fizycznie i psychicznie w przebiegu ciężkich i wyniszczających chorób.

 

Rodzaje zabiegów hydroterapeutycznych

W celu usystematyzowania hydroterapii rodzaje przeprowadzanych w jej ramach zabiegów zostały podzielone na trzy podstawowe grupy: zabiegi z użyciem ciśnienia hydrostatycznego wody (kąpiele), zabiegi z wykorzystaniem ciśnienia strumienia wody (polewanie, natryski) i zabiegi za pośrednictwem tkanin (kompresy, okłady). Zbiegi hydroterapeutyczne łączy się z zabiegami balneoterapii, czyli leczenia z użyciem wód mineralnych (picie, kąpiele np. solankowe, inhalacje), jak również z zabiegami aromatoterapii (terapii z użyciem olejków eterycznych), koloroterapii (stymulacja barwą), elektroterapii (kąpiel elektryczno-wodna), jak i różnymi rodzajami masaży. W przypadku leczenia uzdrowiskowego, elementem całościowego oddziaływania na chorego jest także umożliwienie mu kontaktu z czynnikami naturalnymi (specyfika klimatu, czystość powietrza, oddziaływanie słońca). Specyficznym rodzajem tego typu działań jest np. talasoterapia, czyli terapia z użyciem m.in. klimatu i wody morskiej.

 

Przykłady zabiegów

Istnieje ok. 120 zabiegów z użyciem wody gospodarczej (niemineralnej) w stanie ciekłym, stałym lub parowym, jednymi z najpopularniejszych są:

Kąpiel perełkowa - kąpiel w wodzie, do której wpompowywane jest sprężone powietrze tworzące niewielkie pęcherzyki („perełki”). Działanie: relaksacja, masaż, przyśpieszenie przemiany materii. Wskazania: choroby stawów, mięśni, zmiany skórne, żylaki, stres, bezsenność.

Kąpiel kwasowęglowa - kąpiel w wodzie nasyconej dwutlenkiem węgla. Działanie: obniżenie ciśnienia krwi, zwolnienie akcji serca. Wskazania: choroba niedokrwienna serca, nadciśnienie tętnicze, neuropatie obwodowe.

Kąpiel solankowa - kąpiel w wodzie z dodatkami soli leczniczych. Działanie: zmniejszenie pobudliwości nerwów czuciowych i ruchowych, normalizacja ciśnienia tętniczego. Wskazania: niezaawansowana miażdżyca, bezsenność.     

Kąpiel doktora Kneippa - częściowa kąpiel w naprzemiennie zimnej i ciepłej wodzie. Działanie: hartowanie ciała, rozluźnienie stawów nóg. Wskazania: początkowe fazy zwyrodnień, urazy, migreny, zaburzenia krążenia krwi.

Hydromasaż - odbywający się w kąpieli całkowitej lub częściowej masaż strumieniem wody. Działanie: redukcja bólu, rozluźnienie mięśni, relaksacja, zwiększenie ruchomości stawów, poprawa przemiany materii, uelastycznienie skóry. Wskazania: odnowa biologiczna, rehabilitacja pourazowa, zaniki mięśni, nerwobóle, stres, cellulit.

Bicze szkockie - smaganie ciała strumieniami wody o zmiennej temperaturze i ciśnieniu. Działanie: masaż, stymulacja układu nerwowego, normowanie ciśnienia krwi. Wskazania: niezapalne choroby stawów, urazy tkanek miękkich, otyłość.

 

Uwaga!

Przed rozpoczęciem hydroterapii należy skonsultować się z lekarzem. Zabiegi powinien przeprowadzać wykwalifikowany terapeuta.