Korony protetyczne, potocznie nazywane koronkami, służą odbudowie zębów, których stan uniemożliwia zakładanie kolejnych wypełnień (plomb). Klasyfikuje się jako stałe uzupełnienie protetyczne, czyli takie, które lekarz mocuje trwale. Zakładane są, gdy dochodzi do zniszczenia naturalnej korony zęba na skutek próchnicy, urazu powodującego złamanie zęba lub po leczeniu kanałowym. Ich zadaniem jest poprawa wyglądu, a także przywrócenie funkcji zęba.
Rodzaje koron protetycznych
Korony protetyczne klasyfikuje się w różny sposób, biorąc pod uwagę m.in., stopień w jakim ingeruje się za ich pomocą w odbudowę zęba (częściowe, osłaniające, całkowite), ich położenie względem dziąsła (poddziąsłowe, dodziąsłowe, naddziąsłowe), ich budowę, która wpływa na sposób szlifowania zęba w celu założenia uzupełnienia protetycznego (schodkowe, bezschodkowe), a także materiał, z którego zostały wykonane (korony jednolite: metalowe, ceramiczne, akrylowe, korony złożone - wykonane z kilku rodzajów materiału).
Korony metalowe. Zalety: są trwałe i tanie. Wady: wyglądają nienaturalnie, mogą wywoływać uczulenia.
Korony w pełni cyrkonowe. Zalety: łączą dużą wytrzymałość z dobrą prezencją, nie powodują uczuleń, izolują temperaturowo. Wady: mają ograniczoną przezierność, co wpływa na efekt estetyczny, ich twardość może wpływać na ścieranie się przeciwległych zębów.
Korony pełnoceramiczne, porcelanowe. Zalety: bardzo dobrze się prezentują, są częściowo przezierne (dzięki czemu wyglądem przypominają szkliwo i nie powodują ciemnienia przyległych tkanek), nie wywołują uczuleń. Wady: są podatne na pękanie, ich twardość może wpływać na ścieranie się przeciwległych zębów.
Korony porcelanowe na podbudowie z metalu. Zalety: duża elastyczność sprawia, że rzadziej pękają. Wady: niektóre stopy metalu (zawierające nikiel) mogą wywoływać uczulenia, powodują przebarwienia przy dziąśle.
Korony porcelanowe na podbudowie z tlenku cyrkonu. Zalety: wyglądają naturalnie, są wytrzymałe, nie wywołują uczuleń, bardzo dobrze przylegają. Wady: większa minimalna grubość w porównaniu do podbudowy metalowej (co może utrudniać ich umiejscowienie).
Polecamy też: Czy korony zębowe ceramiczne na podbudowie z metalu są szkodliwe?
Wskazania do założenia koron protetycznych
Wskazaniem do założenia koron protetycznych jest uszkodzenie mechaniczne lub osłabienie naturalnej korony zęba, a także jej nieprawidłowego wyglądu. Korony zakłada się zatem w przypadku złamania zęba, a także przy jego znacznym osłabieniu w przebiegu próchnicy lub gdy nie istnieje już możliwość stosowania wypełnienia. Korony zakłada się także po wykonaniu leczenia kanałowego, gdyż w czasie wykonywania tego zabiegu naturalna korona zęba bywa osłabiona lub ulega ukruszeniu. Zdarza się, że korony stanowią podporę dla tzw. mostu protetycznego, wówczas bywają zakładane na zdrowe zęby. Na życzenie pacjenta korony protetyczne mogą być też założone ze względów czysto estetycznych - gdy pacjentowi nie odpowiada kształt lub kolor naturalnej korony zęba.
Leczenia dodatkowe przed założeniem korony
Przed zabiegiem założenia korony protetycznej stomatolog musi przeprowadzić badanie mające na celu określenie możliwości leczenia zęba. Koronę protetyczną mocuje się na zębie, którego nie toczy choroba. Zazwyczaj usuwa się stare wypełnienia i zastępuje je nowymi. Zęby wyjątkowo zniszczone mogą wymagać dodatkowego przygotowania w postaci specjalnego wkładu (wkładu koronowo-korzeniowego). Zakładanie korony na ząb osłabiony jest obarczone dużym stopniem ryzyka i może doprowadzić do jego uszkodzenia. Przed i po zakończeniu leczenia kanałowego, lub wzmocnienia zęba wkładem, zostanie wykonane zdjęcie rtg zęba, dzięki któremu lekarz upewni się, że może przystąpić do kolejnej fazy leczenia.
Szlifowanie zęba i pobieranie wycisku protetycznego
W kolejnej fazie leczenia ząb zostanie oszlifowany w sposób umożliwiający założenie korony protetycznej. Dzięki szlifowaniu wymiary zęba zostaną zmniejszone o grubość uzupełnienia (ściany korony protetycznej mają ok. 1.5 mm grubości), by ząb wraz z uzupełnieniem odpowiednio wypełniał przestrzeń pomiędzy innymi przylegającymi do niego zębami. Kikut zęba zostaje dodatkowo zabezpieczony warstwą impregnacyjną (zabezpieczającą przed wniknięciem bakterii i oddziaływaniem termicznym) oraz wykonaną z akrylu koroną tymczasową. Po oszlifowaniu zęba pobrany zostaje wycisk protetyczny obejmujący przyległe oraz przeciwstawne zęby. Pobranie wycisku polega na umieszczeniu w ustach pacjenta specjalnej masy plastycznej, w której zostanie odciśnięty kształt szczęki. W czasie wizyty powinien także zostać określony pożądany kolor korony protetycznej.
Cementowanie korony protetycznej
Przed ostatecznym założeniem korony stomatolog umożliwia pacjentowi jej przymierzenie. Pacjent powinien ocenić swoje odczucia dotyczące komfortu, a także estetyki wykonania korony protetycznej. Lekarz sprawdza natomiast jej faktyczne dopasowanie do zębów przylegających i przeciwległych, a także precyzję jej dopasowania do oszlifowanego zęba (szczelność). Jeśli pacjent wyraża zgodę, stomatolog cementuje koronę protetyczną.
