Katarzyna Redmerska 
Prawidłowe dbanie o higienę jamy ustnej, czyli regularne kontrole stomatologiczne, mycie zębów po każdym posiłku, nitkowanie, czyszczenie języka - to gwarancja zdrowego uśmiechu. Jednakże, aby mieć zdrowe oraz mocne zęby, niezbędne jest również dostarczanie organizmowi odpowiednich witamin.
Witaminy to biokatalizator wielu reakcji w organizmie, w tym i tych zachodzących w jamie ustnej. Niedobór witamin może skutkować zaburzeniem wzrostu zębów, niedorozwojem szkliwa a także suchością w ustach - procesy te wpływają na zwiększenie ryzyka rozwoju infekcji bakteryjnych, mogą także stać się przyczyną zapalenia błon śluzowych oraz schorzeń przyzębia zapalenia języka.
Ważne! Im dieta jest uboższa w witaminy, tym większe jest prawdopodobieństwo zachorowania na choroby jamy ustnej.
Jakie witaminy i w jakich produktach je znaleźć
Chcąc mieć zdrowe oraz mocne zęby należy wprowadzić do diety witaminy: C, A, D, E, a także witaminy z grupy B.
Na twardość zębów największy wpływ ma witamina D - nie tylko odpowiedzialna jest za przyswajanie wapnia i fosforu, ale również odpowiada za mineralizację szkliwa. Witamina D znajduje się m.in. w tłustych rybach (tuńczyk, makrela, halibut, łosoś), jajach, tłustym nabiale (masło), kakao.
Za stan dziąseł odpowiada witamina C - działa przeciwbakteryjnie, wzmacnia naczynia krwionośne. Ponadto zapobiega odsłanianiu się szyjek zębowych. W witaminę C bogate są: kapusta, cytryny, pomidory, ziemniaki, czerwona papryka, brokuły.
W walce z bakteriami, które przyczyniają się do powstania próchnicy oraz na wzmocnienie dziąseł najlepsza jest witamina A. Najwięcej znajduje się jej w marchwi, kapuście, czerwonym mięsie, wątróbce, morelach, jajach, dyni.
Odpowiedni poziom witaminy B uchroni przed bólem zębów, dziąseł jak i nadwrażliwością błony śluzowej jamy ustnej. Witamina ta znajduje się w grzybach, czerwonym mięsie, rybach.
Bardzo ważna jest również witamina E - przyśpiesza proces gojenia się ran w jamie ustnej (np. powstałych w wyniku wstawienia implantu). Ponadto łagodzi bóle dziąseł w okresie ząbkowania niemowląt. Witaminę tę można znaleźć w nasionach słonecznika, maśle orzechowym, soku pomidorowym.
W diecie nie powinno także zabraknąć suszonych owoców - od dawna uznawane są one za doskonałe źródło istotnych dla organizmu witamin oraz minerałów. Zawarte w nich aktywne składniki posiadają właściwości przeciwbakteryjne i świetnie sprawdzają się w zapobieganiu chorobom dziąseł oraz próchnicy.
Ważne! Po zjedzeniu należy dokładnie oczyścić zęby z resztek suszonych owoców, które mają tendencję do przyklejania się.
Nie zapomnij o wapniu i fluorze
Prawidłowa dieta wzmacniająca zęby powinna oprócz witamin zawierać także odpowiednie ilości składników mineralnych.
Niezbędnym minerałem budulcowym zębów jest wapń - nadaje zębom odpowiednią twardość oraz wytrzymałość. Największą ilość tego pierwiastka zawiera mleko i przetwory mleczne (jogurt, kefir, twaróg).
Ważne! Osoby, u których występuje alergia na białko krowie, powinny sięgnąć po inne pokarmy niemleczne, które zawierają wapń m.in. rośliny strączkowe, orzechy, wędzone ryby.
Kolejnym bardzo istotnym minerałem budulcowym szkliwa jak i zębiny jest fluor - działa antybakteryjnie, rozcieńcza kwasy powstałe w jamie ustnej po posiłkach oraz wzmacnia szkliwo. Fluor znajduje się w czarnej i zielonej herbacie, wodzie mineralnej, rybach, ryżu, soi, produktach zbożowych.
Nie można zapominać o cynku, który również korzystnie wpływa na stan zębów. Cynk znajduje się w mięsie indyka, wątrobie cielęcej, dyni, otrębach pszennych, cebuli, czosnku.
Słodyczom mówimy „nie”
Bez wątpienia wrogiem zębów jest cukier, który jest najlepszą pożywką dla bakterii - wspaniałe medium dla kwasów, które uszkadzają szkliwo i prowadzą do ubytków w tkance zęba. Najgorsze dla zębów są cukierki oraz wszelkie słodycze oblepiające zęby.
Ważne! Najlepiej jest spożywać słodycze raz w tygodniu i zaraz po zjedzeniu umyć zęby.
Zębom szkodzą także słodkie napoje gazowane - szczególnie, gdy pije się je małymi łykami.
Jeżeli, na co dzień nie potrafimy obejść się bez słodkiej przekąski, wybierajmy w zamian surowe warzywa, owoce, jogurt naturalny.
Zbilansowana dieta i …
Wiedza o odpowiednich produktach, jakie należy spożywać, aby mieć zdrowe zęby to nie wszystko - dieta musi być przede wszystkim zbilansowana (należy pamiętać o odpowiednich proporcjach).
Ważne! Połowę posiłku powinny stanowić warzywa i owoce. Następnie 25% powinien stanowić nabiał oraz tłuszcze nienasycone i 25% grupa produktów pełnoziarnistych.
Bardzo istotna dla zdrowia zębów jest również kolejność spożywanych produktów. Niektóre z nich przyśpieszają rozwój próchnicy (kriogenne) inne natomiast chronią przed próchnicą (kariostatyczne).
Ważne! Jedzenie powinno rozpoczynać się od pokarmów niekorzystnych dla zębów.
Kilka porad:
- z umiarem spożywaj napoje, które silnie barwią zęby (kawa, herbata, czerwone wino)
- chrupkie owoce i warzywa (np. jabłko, gruszka, marchewka) pomagają usunąć bakterie powodujące kamień nazębny oraz zwiększają wydzielanie śliny, która je neutralizuje
- jedz z umiarem cytrusy. Pomimo obecności dobroczynnej witaminy C, zawierają także szkodliwe dla szkliwa kwasy
- jedzenie twardych pokarmów (np. orzechów w karmelu, precli) stwarza nacisk i tarcie, które może prowadzić do pęknięcia bądź ułamania zęba
