Katarzyna Redmerska 
Cukrzyca jest schorzeniem o podłożu metabolicznym - charakteryzuje się podwyższonym poziomem cukru we krwi (hiperglikemia), który jest efektem zachwianej produkcji bądź działania insuliny. Przypadłość powoli staje się chorobą cywilizacyjną (na cukrzycę choruje, co czwarty Polak). Zarówno higiena jamy ustnej diabetyka jak i jego wizyta w gabinecie dentystycznym - odbywa się na trochę innych zasadach niż w przypadku pacjentów zdrowych.
Chory na cukrzycę podczas zabiegów higienicznych jamy ustnej, szczególną uwagę powinien zwracać na język - kanaliki języka, typowe dla jego budowy są skupiskiem bakterii.
Ważne! U diabetyków bakterii w tym miejscu jest szczególnie dużo.
Diabetyk powinien poinformować dentystę o swojej chorobie - w leczeniu stomatologicznym cukrzyka wymagana jest duża ostrożność. Regularne wizyty kontrolne mają za zadanie nie dopuścić do jakichkolwiek infekcji oraz stanów zapalnych w jamie ustnej, dlatego lekarz musi być świadomy choroby swojego pacjenta.
Cukrzyk - „trudny pacjent”
Wielu dentystów obawia się leczyć pacjentów chorych na cukrzycę - z lęku przed wahaniem poziomu cukru we krwi, zasłabnięć oraz innych nieprzewidzianych komplikacji (zwłaszcza podczas poważniejszych zabiegów).
- Obawa przed hipoglikemią towarzyszy nie tylko dentyście, ale również pacjentom i ich bliskim. Analizując współczesne metody leczenia cukrzycy, jak meltfominę oraz nowe leki przeciwcukrzycowe (SGLT-2, GLP-1, leki inkretynowe) - ryzyko wystąpienia hipoglikemii jest bardzo niskie - wyjaśnia diabetolog dr n. med. Anna Jeznach - Steinhagen. - Nadal jednak istnieje ono przy leczeniu metodą intensywnej insulinoterapii, czy lekami starszej generacji tj. pochodnymi sulfonylomocznika. Najbezpieczniej jest poprosić pacjenta szykowanego do większego zabiegu stomatologicznego o konsultację diabetologiczną - podkreśla ekspert.
Ważne! Każdy gabinet stomatologiczny warto wyposażyć w szybko wchłanialną glukozę (m.in. tabletki, żel z glukozą). Przed zabiegiem pacjent powinien wykonać pomiar glikemii na własnym glukometrze i kiedy wynik ten oscyluje w granicach 120 - 160 mg/dl, to przygotowanie do zabiegu jest właściwe. Poza stężeniem glikemii warto również zastanowić się nad długością zabiegu i czasu po nim, gdy pacjent nie będzie mógł jeść i pić.
- Jeżeli pacjent wie, że choruje na cukrzycę, musi o tym bezwzględnie poinformować dentystę, podając także leki, które zażywa. Ma to bardzo duży wpływ na dobór metod leczenia, zwłaszcza w przypadku niewyrównanej glikemii - mówi lek. dent. Iwona Gnach - Olejniczak. - Ze względu na podatność na stany zapalne w obrębie jamy ustnej, diabetycy powinni regularnie kontrolować stan uzębienia, usuwać kamień i osady przynajmniej raz w roku, stosować płukanki sciągające, antybakteryjne i bakteriostatyczne. Okazuje się bowiem, że nieleczone choroby przyzębia mogą zaostrzać przebieg cukrzycy - tłumaczy dentystka.
Leczenie - współpraca stomatologa z diabetologiem
Jak opiniuje dr Gnach - Olejniczak, stomatolog potrafi dużo wyczytać na temat zdrowia pacjenta ze stanu dziąseł. Duży wpływ na tkanki miękkie ma właśnie cukrzyca. Związek między nią a chorobami dziąseł jest wzajemny - jedno zwiększa ryzyko rozwoju drugiego.
Niekontrolowany poziom glukozy we krwi sprawia, że u pacjenta z cukrzycą pojawiają się stany zapalne dziąseł i całego przyzębia. O występowaniu cukrzycy mogą świadczyć także często pojawiające się ropnie w okolicach zębów, jak również zapalenia kącików warg, zakażenia drożdżycą, trudno gojące się owrzodzenia błony śluzowej, oraz suchość w ustach - wymienia.
Ważne! Z uwagi na fakt, iż większość pacjentów z cukrzycą ma podwyższone ryzyko zakażenia tkanek, w tym również błony śluzowej jamy ustnej, częściej i szybciej w tej grupie należy rozważyć antybiotykoterapię czy leczenie przeciwgrzybicze.
- W trakcie leczenia stomatologicznego diabetyk powinien informować dentystę o przyjmowanych lekach i fazie choroby, aby mógł on planować bardziej inwazyjne zabiegi w okresach stabilizacji choroby - podkreśla dr Gnach - Olejniczak.
- Osoba chorująca na cukrzycę może zdecydować się na implanty zębowe, ale spełnione muszą być tutaj dwa warunki - wyjaśnia. Zabieg powinien być przeprowadzony przez doświadczonego stomatologa, a pacjent musi mieć udokumentowaną stabilizację cukrzycy, co oznacza, że jego stałe kontrolowane poziomy cukru we krwi powinny być zbliżone do wartości prawidłowych. Nieustabilizowana cukrzyca jest zagrożeniem dla powodzenia implantacji, ponieważ utrudnia gojenie ran. W tej sytuacji mogłoby dojść do zaburzenia procesu integracji implantu z kością. Dlatego osoby z niewyrównaną cukrzycą są najpierw kierowane do diabetologa i dopiero po opanowaniu sytuacji są umawiane na zabieg implantacji.
Komentarz eksperta
dr Iwona Gnach-Olejniczak
Coraz częściej mówi się o stomatodiabetologii, ponieważ to dentyści są w stanie najwcześniej wykryć nierozpoznaną glikemię. Naszym obowiązkiem jest kierować pacjentów podejrzanych o tę chorobę na konsultację do diabetologa. Cukrzyca to po nadciśnieniu tętniczym, najpowszechniejsza w Polsce choroba przewlekła, a ponieważ przez lata może nie dawać objawów klinicznych, to stan jamy ustnej może być pierwszym impulsem do jej rozpoznania.
Komentarz eksperta
Dr n. med. Anna Jeznach-Steinhagen