Odpowiednia higiena jamy ustnej dziecka to inwestycja w jego zdrowie, która przynosić będzie korzyści przez całe życie. O higienę dziecka powinno zacząć się dbać już w okresie noworodkowym (od 1 miesiąca życia).

 

Pierwsze lata życia dziecka są bardzo istotne dla kondycji jego zębów mlecznych, ale także dla przyszłych zębów stałych.

Ważne! Według statystyk Fundacji Wiewiórki Julii - 78% dzieci w przedziale wiekowym 7 - 12 lat ma próchnicę.

Im wcześniej dziecko zapozna się z prawidłowymi nawykami higienicznymi jamy ustnej, tym szybciej wyrobi sobie nawyk dbania o zęby. Tak istotna jest dlatego profilaktyka edukacyjna, którą wdrażać powinni rodzice przy pomocy lekarzy dentystów i higienistek stomatologicznych.

 

Jak powinna wyglądać prawidłowa higiena jamy ustnej dziecka, w tym niemowlaka?

Jak mówi lek dent. Sebastian Burdeński, dbanie o jamę ustną dzieci należy rozpocząć jeszcze przed pojawieniem się pierwszych zębów, najlepiej już w okresie noworodkowym. Ochroni to maluchy przed rozwojem w jamie ustnej bakterii próchnicotwórczych i grzybów, które powodują powstawanie pleśniawek.

Polecamy też: Próchnica - choroba zakaźna

Ważne! Zanim pojawią się pierwsze zęby, należy czyścić dziąsła niemowlaka. Używa się do tego celu przegotowanej wody lub rumianku oraz silikonowych szczoteczek lub specjalnych jednorazowych gazików, które zakłada się na palec. Należy unikać stosowania tradycyjnych gazików. Są one szorstkie, przez co uszkadzają delikatne dziąsła dziecka. Czyszczenia dziąseł nie trzeba powtarzać po każdym posiłku. Wystarczy, jak będzie ono wykonywane codziennie, przed położeniem dziecka do wieczornego snu.

Polecamy też: Pielęgnacja dziąseł, czy wymaga specjalnych zabiegów?

Około 6 miesiąca życia w jamie ustnej dziecka pojawiają się pierwsze zęby mleczne. Jest to sygnał, że oprócz czyszczenia dziąseł, należy rozpocząć szczotkowanie zębów. Ząbki należy czyścić dwa razy dziennie, wykonując okrężne ruchy szczoteczką. Używamy do tego celu szczoteczek z małą główką i miękkim, nylonowym włosiem. Ponieważ maluchy nie potrafią jeszcze wypluwać, ani płukać wodą, należy stosować pasty przeznaczone specjalnie dla niemowląt, zawierające ksylitol. Chroni on zęby, a jednocześnie jest bezpieczny dla dziecka nawet, jeśli połknie pastę - podkreśla specjalista.

Ważne! Między 2 a 3 rokiem życia, dziecko może rozpocząć samodzielne mycie zębów, ale do 8 roku życia dziecka rodzice powinni kontrolować to, jak dziecko myje zęby. Pomocne w tym mogą być tabletki i płukanki wybarwiające płytkę nazębną po umyciu zębów. Pasty nigdy nie wolno połykać. Aby zapewnić skuteczniejsze działanie fluoru, płukanie wodą warto zastąpić dokładnym wypluciem nadmiarów pasty.

Komentarz eksperta

Lek. dent. Sebastian Burdeński
Lek. dent. Sebastian Burdeński
O mleczaki należy dbać tak samo, jak o zęby stałe. Są one bardziej podatne na próchnicę - mają cienkie szkliwo i głębokie bruzdy, gdzie zalegają resztki pokarmowe. Również nawyki dietetyczne u dzieci są inne, niż u dorosłych - ilość posiłków jest większa, piją z butelki i są karmione w nocy, co zwiększa ryzyko wystąpienia próchnicy. Próchnica jest powodowana przez bakterie. Ubytki próchnicowe w zębach mlecznych zwiększają ryzyko przeniesienia bakterii i rozwoju próchnicy w wyrzynających się zębach stałych.

        

Czy dziecko powinno stosować płyny do płukania jamy ustnej?

Płynów do płukania jamy ustnej nie mogą stosować dzieci poniżej 6 - go roku życia. Wynika to z tego, że małe dzieci nie mają dobrze wykształconego odruchu wypluwania, a w przypadku połknięcia płynu, część składników mogłaby zaszkodzić ich zdrowiu.

Ważne! Jeśli dziecko potrafi dokładnie wypluwać płyny, warto rozpocząć stosowanie płukanek do jamy ustnej.

Zaleca się stosowanie płynów przeznaczonych specjalnie dla dzieci, o zmniejszonej zawartości fluoru - zaznacza dr Burdeński. Aby płukanie przyniosło efekt, powinno być wykonywane regularnie. Najczęściej zaleca się płukanie jamy ustnej dwa razy dziennie po 30 sekund.

Płukanie jamy ustnej nigdy nie może zastępować szczotkowania zębów, a jedynie powinno być jego uzupełnieniem. Płyny do płukania jamy ustnej powinny być stosowane w ciągu dnia (np. po posiłkach), a nie po porannym i wieczornym myciu zębów. Ich zadaniem jest usunięcie resztek pokarmów, wzmocnienie szkliwa fluorem oraz przywrócenie prawidłowego pH w jamie ustnej, które ograniczy rozwój bakterii powodujących próchnicę.

Polecamy też: Wszystko na temat bakterii w jamie ustnej

 

Pasta do zębów dla dzieci z fluorem czy bez?

Zawartość fluoru jest kluczowa w celu ochrony zębów przed pojawieniem się ubytków. Do niedawna panował pogląd, że u małych dzieci należy stosować pasty bez, a następnie ze zmniejszoną zawartością fluoru (do 500 ppm). Obecnie zalecamy jednak, aby dzieci jak najwcześniej stosowały pasty o większej zawartości fluoru (1000 ppm). Wynika to z faktu, że jedynie jego wyższe stężenie gwarantuje skuteczną ochronę zębów przed próchnicą - podsumowuje specjalista.

Polecamy też: Czy fluor jest szkodliwy?

Ważne! Fluor nie będzie szkodliwy dla dziecka, jeśli po umyciu zębów dokładnie wypluje ono wszystkie nadmiary pasty.

Rodzaj stosowanej pasty jest ściśle związany z wiekiem dziecka. U dzieci poniżej 2 roku życia zaleca się stosowanie past do zębów bez fluoru, zawierających ksylitol. U dzieci między 2 a 6 rokiem życia pasta do zębów powinna mieś stężenie fluoru 1000 ppm (niestety większość rodziców używa past o stężeniu niższym 500 ppm). U dzieci do lat trzech nakładamy niewielki, cienki ślad pasty na całą długość włosia szczoteczki, a u dzieci w wieku między 3 a 6 lat ilość pasty odpowiadającą ziarnku groszku. Gdy dziecko skończy 6 lat, powinno zacząć myć zęby pastą do zębów dla dorosłych, zawierającą 1450 ppm fluoru, a ilość pasty odpowiednią dla wieku określa się w granicach 1 - 2 cm.

Jak dodaje dr Burdeński, wybierając pastę do zębów dla dzieci, warto również zwrócić uwagę na jej współczynnik ścieralności (RDA). Określa on stężenie substancji abrazyjnych, które usuwają płytkę nazębną z powierzchni zębów. W pastach dla dorosłych mieści się on w przedziale 30 - 60, natomiast w pastach dla dzieci nie powinien przekraczać 20.