Nie każdy z nas zdaje sobie sprawę, że rośliny oprócz tego, że zdobią nasze domy i ogrody, pięknie pachną, zostały w sposób naturalny obdarzone dużą ilością związków chemicznych, często o skomplikowanych strukturach, właściwościach i wielowymiarowym działaniu. Związki te od dawna wykorzystywane są w przemyśle farmaceutycznym, perfumeryjnym, w rolnictwie czy kosmetologii, w celu wyprodukowania nowych systemów terapeutycznych czy kosmetyków/ produktów, opartych na bazie związków aktywnych zawartych w surowcu roślinnym. Mowa oczywiście o olejkach eterycznych, którym przyjrzymy się uważnie w ramach nowego cyklu tematycznego #przyjemnezpożytecznym.
Współczesna nauka potrafi niezwykle precyzyjnie określić skład, znaczenie, budowę i funkcję olejków eterycznych pochodzenia roślinnego. Powstają one w wyniku przemiany materii, podczas procesów życiowych rośliny. Znanych jest już ponad 1700 roślin wytwarzających olejki eteryczne, które zlokalizowane są w różnych częściach rośliny, takich jak kwiaty, liście, korzenie, kłącza, owoce, cebule i nasiona. Spełniają one rozmaite funkcje: wabią owady zapylające, odstraszają żerujące, chronią rośliny przed bakteriami, grzybami czy utratą wody. My dzięki zastosowaniu olejków eterycznych w codziennym życiu, w zależności od profilu chemicznego i pochodzenia rośliny, z której będzie on pozyskany, również możemy korzystać z ich potężnych, naturalnych właściwości, aby chronić siebie i dbać o zdrowie naszego ciała.
Jak olejki przedostają się do naszego ciała?
Wonne cząsteczki olejku eterycznego wnikają zarówno przez skórę, jak i drogi oddechowe, dzięki czemu efekt terapeutyczny trwa dłużej niż sama jego aplikacja czy to w warunkach domowych czy SPA.
Zapach jest najstarszym językiem świata, komunikuje ze sobą rośliny, zwierzęta i ludzi. Węch to zmysł najbardziej pierwotny, choć dzisiaj jego funkcje są zupełnie inne niż przed powstaniem cywilizacji. To, co pierwotnie było zmysłem węchu w mózgu człowieka, obecnie jest miejscem, w którym znajduje się określany w ujęciu fizjologicznym układ limbiczny, odpowiedzialny za emocje. To tu rodzą się uczucia m.in. radości, smutku, wzmacniają się procesy uczenia się, zapamiętywania czy motywacji do działania.
Pamiętajmy, że zapach ma swój skład chemiczny. Podczas oddychania cząsteczka chemiczna styka się z powierzchnią receptora, a to powoduje impuls elektryczny. Sygnał ten błyskawicznie przekazywany jest do opuszki węchowej, gdzie zamieniany jest w bodziec zapachowy, który trafia do ośrodków węchowych w mózgu. Taki bodziec może wywołać reakcję układu nerwowego: zmianę temperatury, rytmu serca, częstotliwości oddechu czy wymorzyć potliwość. Pamięć węchu najszybciej przywołuje wspomnienia, dlatego mówi, że zapachy mają niezrozumiałą moc, która potrafi nas przenieść na wielkie odległości. Wystarczy wcześniej zapamiętany aromat, zapach jedzenia, dymu, perfum lub określonej substancji chemicznej, a może zmienić stan naszego umysłu.
Przenikanie substancji biologicznie aktywnych przez skórę jest procesem, od którego zależy efekt preparatów kosmetycznych. Substancje biologicznie aktywne mogą przenikać przez skórę w trzech etapach: powierzchniowym (adsorpcja), śródskórnym (penetracja) i głębokim (resorpcja).
Olejki eteryczne wykazują szerokie spektrum właściwości biologicznych. Terpeny ich główne składniki coraz częściej wykorzystywane są również jako promotory przejścia transepidermalnego ze względu na bezpieczeństwo, dużą aktywność a przede wszystkim resorpcję. Olejki eteryczne w formie rozcieńczonej, nakładane na skórę dostają się więc do krwioobiegu. To bardzo wygodna metoda aplikacji, która jednak wymaga zachowania odpowiednich środków ostrożności, ponieważ nakładanie skoncentrowanych olejków eterycznych może grozić alergiami lub podrażnieniami. Preparaty zawierające olejki wonne można stosować miejscowo na skórę jest to niezwykle pomocne przy bólach mięśni, stawów, migrenie lub przy innych dolegliwościach.
Obszary działania olejków eterycznych
Olejki eteryczne mają moc łagodzenia podrażnień skóry, wpływają kojąco na układ pokarmowy, oczyszczają drogi oddechowe i nie tylko. Stały się popularnym rozwiązaniem dla tych, którzy chcą zachować dobre zdrowie i samopoczucie.
Badania pokazują, że olejki eteryczne zawierające między innymi alfa-pinen, limonen i eukaliptol wspomagają funkcjonowanie układu oddechowego. Oregano czy tymianek, wykazują działanie przeciwutleniające więc przyjmowanie ich wspiera układ odpornościowy organizmu. Kolejne badania wykazały, że rozpylane olejki eteryczne z cytryny i drzewa herbacianego przyczyniają się do oczyszczania powietrza i powierzchni w domu. Natomiast olejki z kopru, imbiru i mięty pieprzowej są powszechnie stosowane po jedzeniu ze względu na ich właściwości trawienne. Te z lawendy, rumianku rzymskiego i bergamotki i nie tylko są przydatne do tworzenia kojącego środowiska przed snem.
Olejki wonne mają ponadto szerokie zastosowanie w pielęgnacji ciała, skóry twarzy i włosów oraz higienizacji jamy ustnej. To najstarsze produkty kosmetyczne wykorzystywane od czasów starożytnych. Oprócz korzyści zdrowotnych, olejki wonne mogą mieć właściwości kojące, uspokajające i uziemiające, podczas gdy inne są energetyzujące, podnoszące na duchu lub odnawiające. Jesteśmy w stanie dopasować je do szerokiego wachlarza emocji jakie doświadczamy w ciągu dnia.
Wielokierunkowe wykorzystanie olejków eterycznych w Spa
Zabiegi oparte o aromaterapię znajdują zastosowanie w szeroko rozumianych ośrodkach Wellness, ale w kolejnych artykułach pokażemy Wam, że z łatwością aromaterapia może zagościć też w Waszych domach. Leczenie zapachem jest z pewnością najprzyjemniejszą formą relaksu i polega na wprowadzeniu przez skórę, za pomocą masaży, inhalacji, kąpieli lub drogą wziewną olejków eterycznych, których odpowiedni dobór poprzedza konsultacja aromaterapeutyczna.
Masaż aromaterapeutyczny jest formą masażu klasycznego, przy którym wykorzystuje się olejki eteryczne w celach terapeutycznych. Masaż może mieć szerokie spektrum działania w zależności od rodzaju olejku użytego do jego wykonania.
Kominek aromaterapeutyczny jest bardzo prostym przedmiotem, który składa się z naczynia na wodę z olejkiem oraz świeczki umieszczonej pod naczyniem, której zadaniem jest podgrzanie zawartości naczynia i uwolnienie pary wraz z zawartymi w niej olejkami. Bardziej nowoczesną formą wysycenia powietrza olejkami eterycznymi są atomizery. W przeciwieństwie do kominków, atomizer rozpyla czyste i nierozcieńczone olejki eteryczne w postaci aromatycznej mikromgiełki, pozwalając w ten sposób na prawdziwy relaks i doświadczenie dobrego samopoczucia.
Skuteczność działania różnych surowców i ekstraktów roślinnych potwierdzona jest zarówno tradycyjnym wieloletnim stosowaniem, jak i badaniami naukowymi. Dotyczy to powszechnie znanych roślin leczniczych, jak rumianek pospolity, melisa czy mięta pieprzowa, a także wielu mniej nam znanych gatunków roślin. Analizy właściwości roślin wskazują, że naturalne olejki eteryczne mogą być brane pod uwagę jako środki terapeutyczne i profilaktyczne, wspomagające leczenie konwencjonalne. Szeroki zakres aktywności biologicznej olejków eterycznych, wynikający z ich bogatego składu chemicznego, sprawia, że są one niezwykle interesującą grupą naturalnych środków.
Artykuł powstał w ramach cyklu #przyjemnezpożytecznym we współpracy z Quadrille SPA & Aromatherapy Associates. Autorką tekstu jest Ewelina Araszkiewicz.
mgr Ewelina Araszkiewicz
Spa & Wellness Operation Manager, dyplomowany kosmetolog, terapeuta Kobido i Zoga Face.
Ponad 14 lat doświadczenia w pracy w branży beauty. Absolwentka studiów z zakresu kosmetologii oraz magister turystyki uzdrowiskowej Spa & Wellness. Słuchaczka licznych kursów, podyplomowych studiów o specjalności pedagogika oraz zarządzanie podmiotami leczniczymi.
Więcej
